Havacılıkta İnsan Hatası
İnsan hatası, çeşitli şekillerde uçak kazalarının, önemli olayların ve emniyet ile ilgili olaylarının çoğunda nedensel bir faktördür. Hataların çoğu, eğitimli ve lisanslı personelin (Uçuş Ekibi, Hava Trafik Denetleyicileri ve Uçak / ATC Bakım Teknisyenleri vb.) standart operasyon prosedürlerini amaçlanan şekilde kullanmamasından veya yanlış yorumlamasından kaynaklanmaktadır.
Havacılıkta kazaları tetikleyen insan faktörlerini genel başlıklar halinde sıralamak gerekirse;
-İletişim eksikliği
-Kendine aşırı güvenme
-Bilgi eksikliği
-Zihin dağınıklığı
-Ekip çalısmasında eksiklik
-Her türlü baskı
-Yorgunluk
-Kaynak eksikliği
-Özgüven eksikliği
-Stres
-Durumsal farkındalık
-Normlar
Bu faktörleri havacılık sektöründeki çalışma ortamına göre detaylandırmak gerekirse kazaya neden olan tetikleyici faktörler şunlardır:
-Tecrübe eksikliği
-Prosedür ve kurallara uymamak
-Fiziksel performans sınırlarının aşılması
-Gece vardiyası
-Kötü Hava koşulları
-Kısıtlı zaman baskısı
-Vardiya değişimi
-Çalışanın morali
-Ailevi sorunlar
-İnsan gücü eksikliği
-Aşırı iş yükü
-Bürokrasi/kırtasiye
-Sözleşmeler
-Ertelenmiş BAKIM işleri
-Havaalanı emniyeti
-İşe ara vermeler
-Uygun egitim eksikliği
-Personel ve departmanlar arası zayıf iletişim
-Yetersiz donanım ve prosedürler
-Unutkanlık
-Toplu İş Sözleşmesi dönemleri
-Uzun tatiller
-Politik istikrarsızlık
-Yetersiz işbirliği ve ekip çalışması
-Motivasyon düşüklüğü
Tüm bunların içinde motivasyon çok önemlidir. Motivasyon kişilerin hedefe doğru yol almasını sağlayan bir süreçtir. Motivasyon kişinin yeteneği ile birleşerek performansını belirler. Düşük motivasyon ise aksine performansı düşürür. Canınızın birşey istememesi, hareketlerinizde azalma, performansınızın düşmesi gibi durumlar motivasyona ihtiyacınız olduğunu gösterir.
Stres, çevreden alınan olumsuz etkiler, başarısızlıklar, yaşanan kötü olaylar, aşırı duygusallık, kolay incinme gibi gerek insan karakterine bağlı, gerekse yaşamda karşılaşılan bazı istenmeyen olaylardan dolayı insanlar demotive olabilmektedirler.
İyi motivasyona sahip personele sahip işletmeler, karlılıklarını ve verimliliklerini artırıp, hataları ve kazaları en aza indirirler. En önemli motivasyon faktörlerinden biri insanın kendisini bir gruba ait hissetmesidir.
Kaynak: http://www.havais.org.tr/v1/index.php?islem=sayfa_detay&menu_id=20&konu_id=305
Havacılık, gerektirdiği yüksek bilgi birikimi ile alanında hassas yaklaşım gerektiren ancak karşılığında daha fazla özveri ve dikkat unsurları içeren, dünyanın her tarafında aynı standartlarda yapılması zorunlu olan bir iş koludur.
Temelde, eğitimli insan faktörünün, üretiminden başlayarak havaaracının, kurallar çerçevesindeki operasyonu ve emniyetli inişine kadar geçen sürecin hemen her kademesinde etkileşiminin ve haberleşmenin sürdüğü bir sektörde, doğal olarak beraberinde olasılık dahili ya da harici hata paylarını da getirebilmektedir.
İnsan hata üretebilmede etkin bir varlıktır: Daha önceden de defalarca belirtilen etkenlerin beraberinde oluşturabileceği hata faktörü yine etkili ve sürekli bir eğitimin beraberinde getirdiği mesleki tecrübe ile birlikte en aza indirilebilecektir. Hata, manevi ve maddi anlamda ve her defasında doğurduğu olumsuz sonuçları nedeniyle üzerinde dikkat ve hassasiyetle durulma gerekliliği olan bir kavramdır.
İnsan faktörü, havacılıkta, olumlu ve olumsuz yaklaşım; etkileşim ve tümünün doğal sonuçları olarak değerlendirilebilir. Tüm bu sürecin sonucunda varılması gereken nokta ise kuruluş ve bireyde gelecek için akabinde unutulmaması gereken farkındalık oluşturması gerekliliğidir.
Havacılık işletmeleri, hava araçlarının yüksek teknolojileri ve konfor gereklilikleri nedeniyle, teknik, uçuş, kabin ve operasyon süreci ile alakalı tüm yer ekiplerinin toplam bilgi, görgü, ve becerilerinin bakım ve uçuş görevlerinin her aşamasında birbirinden ve bağımsız olmaksızın harmanlanması ile birlikte ancak sektörel anlamını bulabilmektedir.
İşte tam bu noktada, yine olumlu ya da olumsuz anlamlarıyla insan faktörü, üzerinde her an durulması gereken sorumluluk bilinci nedeniyle sebeplerin ortaya çıkaracağı sorun veya olumlu sonuçların önceden tespit edilebilmesi ve farkındalık/uyanıklık yaratma çalışmalarının tümü olmalıdır.
İnsan faktörü tanımlamasında, ilgili ülke sivil havacılık otoriteleri, havacılık işletmeleri, teknoloji gereklilikleri ve operasyon yönetiminin sektöre olan katkı ve ilgilerinin olumlu sonuçlar doğurması gibi nedenlerle ilgili kavram için literatüre girme; gelişim ve çalışan personelde duyarlılık artmış bulunmaktadır.
BİREYSEL HATA SEBEPLERİ
– Psikomotor algılamalarda eksiklikler,
– Gündelik yaşam açmazları, (bireyin tek başına çözemediği bireysel veya ailevi sorunlar)
– Yorgunluk; uykusuzluk; bedensel stres,
– Ekonomik yetersizlikler ; ekonomik kısırdöngü (maaş yetersizliği, bütçe dengesizliği)
– İşyerinde görev dağılım ya da organizasyon yetersizliği,
– Kullanılan ekipman, sarf malzemeler, yedek parça stokunda eksiklik ya da yetersizlikler,
– Çalışılan alanda genel anlamda mevcut yetersizlikler, ışıklandırma, ısı, soğutma (klima) ya da genel ergonomik yetersizlikler,
– Aynı posta, vardiya ya da görev zamanı içerisinde mevcut ekip arasındaki uygunsuzluk ya da davranış farklarının belirginleşmesi,
– Değişen posta, vardiya ya da görev zamanı içerisinde önceki ve sonraki ekip arasında gerekli bilgi alışverişinin yapılmamış ya da eksik kalmış olması, gibi
UYGUN İŞ TANIMI
İYİ EKİP / İYİ MAAŞ / İYİ İŞVEREN (KURUMSALLIK) / İYİ HAVAARACI bu tanımın konuları ve alt başlıkları olacaktır.
İYİ EKİP BİLEŞENLERİ:
– Eğitimli,
– İşinin gerektirdiği teknolojiyi kullanabilme donanımına sahip,
– İşine sadık,
– Kendi önceliklerini işine tercih etmeyecek şekilde yetişmiş,
– İşinin önemini idrak edebilecek ciddiyette olan,
– Görevinin getirdiği ya da gerektirdiği sorun analizini kısa sürede yapabilecek,
– Kurallar çerçevesinde, gereken inisiyatif ya da sorumluluğu üstlenebilecek,
– Mantıksal düşünce sistematiğine sahip,
– Mesleki zekasını geliştirmiş ya da gelişime ve ilgili eğitime müsait olan,
– Ekibin diğer üyeleri ile gerekli iletişimi rahat kurabilen; empatiye açık; motive edebilen,
– Birlikte çalışmaya uygun davranış bütünlüğüne sahip,
– Mesleki vizyonu açık,
– Sinerji yaratabilen, bir ekip havacılığın en önemli ayağıdır.
MAAŞ KAVRAMI :
Ülke ve piyasa koşulları çerçevesinde eğitim ve diğer sosyal giderlerin olacağı da öngörülerek şirket profil ya da büyüme planlarına uygun; havaaaracı sayısı; tipleri; modelleri ve yapılacak işin niteliğine uygun; süreklilik esasıyla belirlenmiş olan.
İYİ İŞVEREN / KURUMSALLIK :
– Havaaracı operasyonunu ne için yaptığını ya da yapacağının bilinci ile havacılık sektörünün şirkete kattığı prestijin; konforun; operasyonunun sürdürülebilirliği,
– Her personele eşit bakış açısıyla (önyargısız ve art niyetsiz) verilmiş olan görevlerin nasıl sonuçlandığının, sorunlarının ya da gelişimlerinin takibini yapmak,
– Personel için şirket içi ve devamlılık gerektiren zorunlu eğitimlerin takibi,
– Personele olması ya da verilmesi gereken değerin gösterilmesi, hissettirilmesi,
– Personel, dispatch, eurocontrol (seyrüsefer; üstgeçiş hakları; vb gibi); DHMİ ve SHGM harçları; yakıt firmaları, handling firmaları ve bakım merkezleri için gereken ödemelerin zamanında yapılması, gibi
HAVAARACI SEÇİMİ:
Havaaracı ediniminde, şirketin ya da eğer beraberinde ticari uçuş da yapılacaksa muhtemel yolcu gereksinimlerine en uygun tipte, modelde, alınmış ya da seçilmiş bulunan; ergonomik, konforlu, eğitim+alışma süreci daha sorunsuz şekilde geçirilebilecek, kolay şekilde ve yakın lokasyonda her tür eğitim ya da bakım merkezine ulaşılabilir olan, operasyon maliyeti iyi incelenmiş ve kabul edilmiş, alım ya da kiralama sürecinde teknik ve/veya uçucu ekibin görüşleri de alınmış bulunan seçimler anlamlı ve başarılı olmaktadır.